سازمان آتش‌نشانی علاوه‌بر نیروی انسانی با استفاده از انواع ابزارها به وظیفه خود عمل می‌کند. ابزارها و تجهیزات هیدرولیکی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین گروه‌های تجهیزات آتش‌نشانی به شمار می‌آیند که در بسیاری از عملیات نجات و همچنین عملیات‌های تحقیق مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ابزارها و تجهیزات و سیستم‌های هیدرولیکی بر پایه روغن کار می‌کنند. در عملیات‌های نجات که به واسطه آتش‌نشان‌ها انجام می‌شود، گروه ابزارآلات هیدرولیکی شامل انواع مولدهای انرژی و شیلنگ‌های رابط جهت انتقال روغن هیدرولیک شده و همچنین اسپریدر در دسته تجهیزات هیدرولیکی قرار می‌گیرد.
برای حرکت و باز و بسته کردن تجهیزات هیدرولیکی نیاز به مولدهای انرژی یا همان منبع انرژی است. وظیفه اصلی این مولدهای انرژی تولید انرژی برای انتقال روغن است به طوری که بتوان تجهیزات و وسایل هیدرولیکی به حرکت در بیایند. اما به طور کلی منبع‌های انرژی یا مولدهای انرژی در تجهیزات هیدرولیکی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ انواع مولدهای انرژی می‌توانند بر پایه بنزینی، برقی، دستی و کوله‌ای باشند.
در این منبع تغذیه از بنزین برای انتقال روغن هیدرولیک به دستگاه استفاده می‌شود. در واقع در زمان روشن کردن باید اقدام به بررسی گیج روغن و بنزین کرد. همچنین در بعضی از عملیات‌ها که امکان استفاده از نیروی برق ممکن نیست، می‌توان به منظور مولد از این منبع تغذیه بهره برد. توجه داشته باشید در مکان‌هایی که احتمال آتش‌سوزی و انفجار وجود دارد، هرگز از این منبع تغذیه استفاده نمی‌شود.
یکی دیگر از مولدهای انرژی تحت عنوان مولد برقی است این مولد از نیروی برق شهری برای انتقال دادن روغن هیدرولیک به دستگاه کاربر استفاده می‌شود در واقع این مولد در مواقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نمی‌توان از منبع تغذیه بنزینی استفاده کرد.
این مولد به عنوان یک از مولدهایی که برای انتقال روغن هیدرولیک از نیروی انسانی بهره می‌برد، شناخته می‌شود در برخی از عملیات‌های مهم و اضطراری امکان استفاده از مولد بنزینی و مولد برقی امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین در چنین مواقعی آتش‌نشان‌ها اقدام به استفاده از مولد دستی می‌کنند تا روغن هیدرولیک را انتقال دهند.
مولد انرژی کوله‌ای یا باطری دار در واقع به صورتی طراحی و ساخته شده است که می‌تواند قابل حمل باشد و در پشت شخص نجاتگر مانند یک کوله پشتی قرار بگیرد. در حقیقت به واسطه این مولد می‌توان انرژی لازم را برای کار و انتقال روغن هیدرولیک به وسیله کاربر مهیا نمود. از این مولد بیشتر در مکان‌های سخت و صعب العبور استفاده می‌شود. لازم به ذکر است منبع تغذیه این مولد از باتری بوده که قابل شارژ با برق شهری نیز است. شما می‌توانید جهت آشنایی بیشتر با انواع این مولدها، نحوه کارکرد و کاربرد آن‌ها در شرایط مختلف، با مجموعه ایران سیفتی در تماس باشید.
جهت انتقال روغن هیدرولیک از منبع تغذیه به دستگاه کاربر باید از شلنگ‌های رابط که توسط کوبلینگ‌های نر و مادگی به منبع تغذیه متصل می‌شوند، استفاده کند. این شلنگ‌ها تحمل فشار بسیار بالا را به واسطه ورود روغن هیدرولیک دارا هستند. با در نظر گرفتن شرکت سازنده تجهیزات هیدرولیک میزان تحمل فشار آن‌ها نیز با هم متفاوت است. در زمان استفاده از شیلنگ هیدرولیک باید توجه خاصی به محل استفاده از آن‌ها داشت؛ چرا که قطعات شیشه و فلز نوک تیز موجب می‌شود تا در سطح شلنگ‌ها خراشیدگی و پارگی به وجود بیاید. در این صورت امکان افت فشار روغن و صدمات جدی به آتش‌نشان‌ها و همچنین مصدومین و تمامی افراد حاضر در صحنه وجود خواهد داشت.
از مهم‌ترین قطعات تشکیل دهنده اسپریدر می‌توان به دو بازوی متحرک و لبه‌های جداکننده اشاره کرد که قابلیت تعویض در جهات مختلف را دارند. توجه داشته باشید برای باز و بسته کردن اسپریدر باید از یک کلید که در بخش دسته این دستگاه تعبیه شده است، استفاده نمود. شایان ذکر است اسپریدر به واسطه شلنگ‌های رابط به منبع تغذیه متصل می‌گردد. با توجه به اینکه دستگاه اسپریدر دارای وزن زیادی است لذا توصیه می‌شود تا از دو کاربر برای حمل آن استفاده شود.
یکی دیگر از ابزارآلات و تجهیزات هیدرولیکی که در این حرفه بسیار رایج و مرسوم است، کاتر یا قیچی نام دارد. در واقع از کاتر یا قیچی برای برش قطعات خودرو در حوادث ناشی از تصادفات و در برخی از مواقع جهت بریدن پنجره‌ها استفاده می‌شود. لازم به ذکر است هنگامی که قصد استفاده از کاتر یا قیچی را دارید، باید کاملاً عمود بر قطعه مورد نظر قرار داشته باشد. البته ناگفته نماند که از این وسیله برای قسمت‌های سخت خودرو استفاده نمی‌شود؛ چرا که فشار بیش از حد به آن احتمال خرابی تیغه را افزایش می‌دهد. قسمت‌های سخت خودرو شامل فرمان و پدال خودرو می‌شوند که در این گونه مواقع از کاتر یا قیچی استفاده نخواهد شد.
از آنجایی که احتمال شکستگی و خرابی تیغه بر اثر فشار بیش از حد وجود دارد؛ مجموعه ایران سیفتی پیشنهاد می‌کند با در نظر گرفتن نوع عملیات و محل حادثه از پدال برد به جای کاتر یا قیچی استفاده کنید که دارای استحکام و قدرت بیشتری در مقایسه با این وسیله است. با توجه به اینکه شغل آتش‌نشانی یک شغل بسیار تخصصی محسوب می‌شود؛ بنابراین توجه به تمامی ابزارآلات و آگاهی داشتن از نوع کاربرد آن‌ها می‌تواند در بسیاری از عملیات‌ها کمک‌کننده فرد آتش‌نشان باشد تا بتواند راحت‌تر اقدام به انجام دادن عملیات نماید.
با در نظر گرفتن نوع عملیات، امکان استفاده از جک فک ممکن است. در واقع این وسیله هم عمل جدا کردن و هم عمل جک زدن را برای حفاظت بیشتر برعهده دارد. این دستگاه در حقیقت ترکیبی از دو دستگاه اسپریدر و کاتر بوده که می‌تواند عمل باز کنندگی و برش را با هم انجام دهد. از این دستگاه بیشتر در مکان‌های صعب العبور و سخت که امکان استفاده از موتور راه‌انداز هیدرولیک وجود ندارد، استفاده می‌شود. همچنین در بسیاری از عملیات‌ها از یک دستگاه جک فک استفاده شده تا آتش‌نشان‌ها مجبور به حمل جداگانه دو دستگاه اسپریدر و کاتر نشوند.
یکی دیگر از ابزار آلات و تجهیزات هیدرولیکی مورد استفاده در شغل آتش‌نشانی جک لوله‌ای است در واقع این وسیله در سایز‌های مختلف به منظور افزایش فاصله بین دو جسم یا دو لبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. جک لوله‌ای می‌تواند باعث به وجود آوردن یک فضای مناسب برای انجام عملیات کاربردی شود. به عنوان مثال از این دستگاه می‌توان برای فاصله دادن بین داشبورد و کف ماشین استفاده کرد.
از آنجایی که کاتر یا قیچی در برخی از مواقع مخصوصاً برای برش بسیاری از اجسام سخت مانند پدال یا فرمان و یا همچنین میلگرد، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد؛ نیاز است تا از پدال بر که یکی از دستگاه‌های ضروری محسوب می‌شود، استفاده کنید. در واقع این دستگاه برای بریدن قطعات سخت مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل نوع طراحی و شکل خاصی که دارد این امکان را به آتش‌نشان‌ها و افراد نجاتگر می‌دهد تا بتوانند از آن در فضا‌های کوچک‌تر استفاده کنند؛ چرا که در برخی از فضا‌ها امکان استفاده از اسپیدر و کاتر امکان‌پذیر نیست. شایان ذکر است در بین تمامی تجهیزات و ابزارآلات هیدرولیکی پدال بر با داشتن قوی‌ترین تیغه از نظر جنس و قدرت یکی از بهترین دستگاه‌ها به شمار می‌رود.
یکی دیگر از وسایل و تجهیزات هیدرولیکی که در بسیاری از تصادفات جاده‌ای از آن‌ها استفاده می‌شود، ایربک بند است. در واقع ایربک بند پیش از شروع عملیات بر روی فرمان خودرو نصب می‌شود تا مانع از باز شدن احتمالی ایربگ شود. این موضوع سبب می‌شود تا صدمه اضافی به امدادگران و همچنین مصدومانی که در صحنه حضور دارند، وارد نشود. لازم به ذکر است این دستگاه را می‌توان بار‌ها استفاده کرد و قابل استفاده برای تمامی خودرو‌ها است.
نگهدارنده پله‌ای در واقع برای نگه داشتن وسیله یا قطعه‌ای استفاده می‌شود که توسط فک و کیسه‌های هوایی ارتفاع پیدا کرده است. به عبارت دیگر از این وسیله برای پر کردن فضای خالی خودرو‌هایی که واژگون شده‌اند یا همچنین برای آوار‌های ناشی از ریختن ساختمان استفاده می‌شود. شایان ذکر است در صورت نبود نگهدارنده پله می‌توان از وسایل دیگر مانند الوار لاستیک خودرو نیز به منظور پر کردن فضای خالی استفاده کرد.
یکی دیگر از مهم‌ترین ابزارآلات و تجهیزات مورد استفاده در عملیات آتش‌نشانی، تجهیزات در بازکن است که به عنوان یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین ابزارآلات شناخته می‌شود. از این وسیله برای باز کردن درب خودرو و درب اتاق‌ها و همچنین شکستن چرخ گوشت استفاده می‌کنند. شایان ذکر است در تجهیزات در بازکن هیدرولیکی، چکش و مولد دستی و شلنگ رابط نیز وجود دارد. همچنین تایلور که برای ایجاد شیار، باز کردن درب خودرو و بلند کردن اجسام سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بخشی از تجهیزات در بازکن هیدرولیکی است. تایلور یا اهرم دستی از دیگر تجهیزات در بازکن هیدرولیکی است که در مواقعی که نیاز به فشار و انرژی زیادی نیست از آن استفاده می‌شود.
اتصالات مختلف سری جک یکی دیگر از تجهیزات مهم آتش‌نشانی به شمار می‌آید که در گروه تجهیزات هیدرولیکی جای می‌گیرد. در واقع هر کدام از اتصالات مختلف سری جک در شرایط و موقعیت‌های گوناگون، کارکرد‌های مختلفی دارند و از هر کدام برای عملیات‌های خاصی استفاده می‌شود.
